Şahıs şirketi nedir, nasıl kurulur?

Şahıs şirketi isim olarak yaygın biçimde duyuyor olsak da aslında kanunda yeri olmayan bir kavramdır. Şirketler; tüzel kişilikler olup, birden fazla ortak ile kurulmaları mümkündür. (yeni ticaret kanunu ile limited şirketlerin tek ortakla kurulması mümkün hale gelmiştir.) Şahıs şirketi nasıl kurulur? Derken aslında cevap aradığımız soru; gerçek kişi işletmesi nasıl kurulur? Sorusudur. Şahıs işletmeleri, halk arasında şahıs şirketi olarak biliniyor olduğundan biz de o isimle devam edeceğiz.

Şahıs Şirketi Özellikleri Nelerdir?

Türk ticaret kanununda işletmeler; Ortaklıklar ve Şirketler olmak üzere iki gruptur. Şirketler; tüzel kişilikleri olup, kuruluşlarından kapanışlarına kadar tüm süreçleri, ortaklar kurulu tarafından sevk ve idare edilir. Şirketlerin Ticaret Sicil Gazetesi kaydı olması zorunludur ki, şahıs işletmeleri için bunlar geçerli değildir.

Şirketler, sermayelerinin bir kısmını veya tamamını devredebiliyorken, şahıs işletmelerinde devir söz konusu değildir. Zira burada firma, doğrudan şahsın ismi ile müstesnadır. Yani şahıs doğrudan işletmenin kendisidir. İşletme defterleri ve tüm kayıtlarda şahsın ismi kullanılır. Şirketlerde ise ortak olanların ismi ile işlem söz konusu değildir. Şirketi temsile yetili ortak veya bir başka kimse, kişi fonksiyonlarını kanuna uygun biçimde sürdürebilir.

Şahıs şirketleri veya gerçek kişi işletmeleri, işletme ünvanına sahip olabilirler. Ancak bu ünvanların önünde, resmi kayıtlarda işletmeler şahsın ismi ile anılır. Ne olursa olsun, banka kayıtları, vergi kayıtları, faturalar ve diğer tüm evraklarda şahsın ismi kullanılır.

Şahıs işletmeleri birbirleri ile ortaklık kurabilir. Her ne kadar bugünlerde çok yaygın olmasa da, adi ortaklıklar kanunda yer olan ortaklık türleridir. İki veya daha fazla gerçek kişi bir araya gelerek, komandik, kolektif veya adi ortaklık oluşturabilirler. Bu durumda yine şahısların isimleri ortaklık isminde kullanılır.

Şahıs Şirketlerinin Tüccar Sıfatı

Şahıs işletmeleri; serbest meslek mensubu, esnaf, sanatkar veya tüccar olabilir. Serbest meslek mensupları, bağlı bulundukları meslek odasına, esnaf ve sanatkarlar ilgili odaya, tüccarlar ise ticaret odasına kayıt yaptırarak çalışabilirler. Birçok meslek grubunda oda kaydı zorunludur ancak bazı hizmetlerin arzı için bu gerekli olmayabilir. Ticaret odalarına kayıt olma zorunluluğu; sermaye şirketleri için geçerlidir. Diğer işletmelerde, işletme çalışma koluna göre bu zorunluluk değişebilir.

Şahıs Şirketi Kuruluşu Aşamaları

Şahıs şirketi kurmak için herhangi bir şart veya koşu yoktur. Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre, 18 yaşını doldurmuş, cezai ehliyet sahibi herkes işletme açabilir. Bunun için yapılması gereken ilk iş, işletme adresi temin etmektir.

Kanuna göre; yasal adres olmaksızın işletme açılamaz. Evlerde hizmet verilen bir iş yapılıyor olsa dahi, yasal adres olmalıdır. Bu aşamada, kişi kendine ait bir konut veya işyerini adres yapabileceği gibi, işyeri olarak kullanılmak üzere herhangi bir daire veya binayı kiralayabilir. Kira sözleşmesi ile yasal adres gösterilmesi mümkün olacaktır.

Vergi Dairesi İşlemleri

İşletme açmak isteyen kişi, öncelikle noterden ilgili adreste işyeri açmak istediğini belirten bir imza beyannamesi çıkarmalıdır. Noterdeki bu işlem son derece basit birkaç dakika süren bir işlemdir. Alınan imza beyannamesi vergi dairesine verileceğinden, mümkünse bu belgeden birden fazla almak faydalı olabilir. 

Kira kontratı, imza beyanı ve işletme açmak istediğini belirten dilekçe ile vergi dairesine başvuru yapılması gerekir. Burada matbu bir form ile başvuru işlemleri tamamlanır.

Vergi dairesine yapılan başvurunun ardından 1-3 gün içerisinde belirttiğiniz adrese yoklama memuru gelecektir. Yoklama memurları, gerçekten o adreste olup olmadığınızı tespit etmek için gelir ve size imzalı bir beyan bırakırlar. O esnada sizin de adreste hazır olmanız gerekir. Bu beyandan sonra işletmeniz resmi olacak açılmış olacaktır.

Açılış Sonrası Süreç

Şahıs işletmeniz açıldıktan sonra ilk yapmanız gereken, eğer gerekli ise işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı almak olacaktır. Küşat ruhsatı olarak da bilinen bu ruhsat için öncelikle bağlı bulunduğunuz odaya kayıt yaptırmanız istenebilir. Bu nedenle oda kayıtlarını mükellefiyet öncesinde yapmanız daha doğru olabilir. 

Vergi memurunun size vereceği yoklama fişi ile fatura bastırmak ise yapmanız gereken ikinci işlemdir. Bununla birlikte bir banka hesabı da açtırmanız gerekir. Fatura kanuna göre zorunluluktur ve fatura olmaksızın tahsilat yapamazsınız.

Gerçek kişiler, Bağ-kur hükümlerine tabidir. Çoğunlukla vergi daireleri açılış yaptıktan sonra, SGK’ya bilgi verir ve kaydınız başlar. Ancak kimi zaman burada aksaklık olabileceğinden, sizin beyanda bulunmanız gerekebilir. Yine yoklama fişinizle birlikte SGK il müdürlüklerine bilgi vermeniz yeterli olacaktır.

Faturalarınız hazırlanıp, gerekli ruhsatlarınız alındıktan sonra şahıs şirketiniz kurulmuş olacaktır. Bu arada, eğer işletmenize bir ticari unvan verecekseniz, bunun öncelikle Vergi Levhanıza yazılmak üzere vergi dairesine ardından ilgili odaya belirtmeniz gerekir. Dilerseniz ticari ünvanınızı marka tescili yaptırarak koruma altına da alabilirsiniz. Gerçek kişi işletmelerinin unvanları ticaret sicilinde olduğu gibi korum altında olmadığından, bu şekilde bir yaklaşım uzun vadede sizin için faydalı olacaktır.

Geçek kişi işletmelerinin kapanış sürecinde ise vergi dairesine dilekçe vermek ve sizden istenen belgeleri aktarmak yeterli olmaktadır. Şahıs şirketi kanunumuzda en kolay kurulan ve kapatılan işletme tipi olarak tesis edilmiştir. Ancak şahıs şirketleri kurumlar vergisine değil, gelir vergisine tabidir. Yani %15 ile %40 arasında değişen gelir vergisi oranları söz konusudur.

S.S.S

Şahış şirketleri ihracat yapabilir mi ? 

• Evet yapabilir, ihracat süreçleri ile ilgili bilgi almak için tıklayın.